با من باش

تمام آنچه باید از هیستروسکوپی بدانید!!!

هیستروسکوپی رحم یک عضو ماهیچه ای به شکل گلابی در ناحیه لگن خاصره قرار دارد. رحم حداقل برای ?? هفته تنها خانه‌ فرزندتان است. قبل از بارداری، رحم نسبتاً کوچک است، یعنی حدوداً ?/? سانتیمتر طول و? سانتیمتر پهنا دارد. با این وجود، اندازه رحم در هر خانمی متفاوت است و بانوانی که هرگز زایمان نداشته‌ اند، اغلب نسبت به آنانی که زایمان داشته‌اند، رحم کوچکتری دارند. هیستروسکوپی رحم بعنوان یکی از بخش های دستگاه تناسلی زنان مهمترین نقش را در باروری ایفا می کند و محل اصلی نگهداری و تغذیه جنین در زمان بارداری است. این اندام ممکن است مانند هر عضو یا اندام دیگر بدن دچار بیماری ها و عارضه گردد. یکی از متدهای نوین پزشکی که به بررسی و درمان مشکلات مربوط به رحم می پردازد هیستروسکوپی است.

هیستروسکوپی چیست؟

آنچه در این مقاله خواهید آموخت

هیستروسکوپی بعنوان یک روش تشخیصی – درمانی در بیماری‌های زنان کاربرد دارد. پزشک با استفاده از این متد می تواند داخل رحم را بطور مستقیم ارزیابی و بررسی کند. این روش معمولاً در خونریزی های شدید دوران قاعدگی، قاعدگی‌های طولانی مدت، خونریزی و لکه‌بینی در فواصل بین قاعدگی و در ارزیابی بیماران نابارور، برای تشخیص علت خونریزی و بررسی داخل حفره رحم انجام می‌شود (هیستروسکوپی تشخیصی) چنانچه ضمن انجام این روش، کار درمانی نیز انجام شود، هیستروسکوپی درمانی نامیده می شود.

هیستروسکوپی نوعی عمل جراحی است و توسط هیستروسکوپ  انجام می گیرد. این ابزار میله ‌ای شکل که در انتهایش، یک دوربین قرار دارد وارد رحم شده و حفره داخلی رحم و لایه های آن ارزیابی می ‌شود. با این روش می‌ توان شرایط غیرطبیعی رحم را تشخیص داد از جمله:

چسبندگی لایه های رحم به هم‌؛ شناسایی میوم‌ های داخل رحم؛ پولیپ‌ رحم؛

ناهنجاری‌ های مادرزادی رحم‌  و غیره.

 

انواع هیستروسکوپی

امروزه هیستروسکوپی در زُمره روشهای تشخیص و اصلاح اختلالات زنان، نیاز به جراحی‌های بزرگ و برش بافت های بدن و بستری شدن را از میان برده است.

هیستروسکوپی در دو متد تشخیصی و درمانی انجام می گیرد که در ادامه بشرح هرکدام می پردازیم.

هیستروسکوپی تشخیصی:

هیستروسکوپی تشخیصی در بررسی ناباروری، سقط مکرر و خونریزی غیر طبیعی رحمی، تشخیص سرطان آندومتر (سرطان رحم) کاربرد دارد. هیستروسکوپی تشخیصی برای بررسی داخل رحم استفاده می شود و در تشخیص وضعیت غیر طبیعی رحم مانند میوم داخلی، اسکار (بافت ناشی از التیام زخم) و چسبندگی، پولیپ و بررسی دیواره داخل رحمی (سپتوم) و اختلالات مادرزادی رحم کمک کننده است.

هیستروسکوپی تشخیصی تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی خفیف انجام می گیرد. برای کاهش خطر در صورت بارداری احتمالی، هیستروسکوپی تشخیصی معمولاً پس از قاعدگی انجام می شود.

برای انجام هیستروسکوپی ابتدا فرد در وضعیت مناسب قرار می گیرد، سپس دهانه رحم (سرویکس) پس از بیهوشی با استفاده از ابزار مخصوص، برای عبور هیستروسکوپ و دیگر ابزار لازم  باز می‌ شود.

 هیستروسکوپی درمانی:

با هیستروسکوپی درمانی می توان بسیاری از عارضه ها و ضایعات شناسایی شده در جریان هیستروسکوپی تشخیصی را درمان نمود. هیستروسکوپی درمانی همزمان با لاپاروسکوپی تشخیصی نیز قابل انجام است. هیستروسکوپی درمانی شبیه هیستروسکوپی تشخیصی است، ولی هیستروسکوپ مورد استفاده پهن تر است تا وسایل جراحی مانند لیزر، قیچی، فورسپس نمونه برداری، الکترود و غیره از طریق هیستروسکوپ وارد رحم شوند.

با این عمل درمانی، میوم ها، بافت اسکار و پولیپ از داخل رحم برداشته می شود. بعضی از اختلال‌های مادرزادی نیز، مثل سپتوم رحمی ( تیغه داخل رحمی) از طریق هیستروسکوپ قابل اصلاح است. پس از ترمیم، معمولاً سوند ادراری فولی یا آیودی داخل رحم گذاشته می شود تا از ایجاد بافت اسکار و چسبندگی دیواره‌های رحم جلوگیری شود. پس از جراحی برای مهار عفونت و تحریک ترمیم آندومتر، ممکن است آنتی‌ بیوتیک و یا داروهای هورمونی تجویز شود.

زمانیکه علت خونریزی شدید رشد بیش از حد آندومتر است و بیمار تمایل به هیسترکتومی ندارد، برای جلوگیری از خونریزی شدید رحمی می توان از روش هیستروسکوپی درمانی برای برداشت آندومتر استفاده شود. لاپاروسکوپی تشخیصی نیز می تواند همزمان انجام شود تا پزشک بتواند داخل و خارج رحم را همزمان ببیند.

عوارض هیستروسکوپی بسیار نادر و بندرت تهدید کننده است. شایع ترین عارضه نادر، سوراخ شدن رحم است اما معمولاً سوراخ ایجاد شده خود به خود ترمیم می شود و بندرت احتیاج به جراحی ترمیمی دارد.

کاشت آی‌یو‌دی؛ جابجایی آی‌یو‌دی هایی که در مکان درست قرار داده نشده‌اند؛

کاشت ایمپلنت پیشگیری از بارداری در دهانه فالوپ، بعنوان روشی برای عقیم‌ سازی دائمی؛ برطرف سازی پریودهای نامنظم و دردهای شدید رحمی و

درمان ناباروری و سقط مکرر جنین؛ حذف چسبندگی رحم که در اثر عفونت یا عمل جراحی به وجود می‌آید نیز از دیگر کاربردهای هیسترکتومی درمانی است.

 

در موارد ناباروری، هیستروسکوپی جهت یافتن علت ناباروری و برطرف کردن چسبندگی‌های رحمی کاربرد دارد. سپتوم یا دیواره داخل رحمی، عامل مهمی در ایجاد سقط مکرر در بسیاری از بیماران است که توسط هیستروسکوپی قابل تشخیص و درمان است

حتما بخوانید:  آی وی اف چیست

 

عمل هیستروسکوپی 

عمل هیستروسکوپی که تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی سبک صورت می ‌گیرد. اولین قدم در هیستروسکوپی باز کردن دهانه رحم به کمک یکسری وسایل گشاد کننده است‌. پس از باز شدن مجرای دهانه رحم‌، هیستروسکوپ را که بصورت یک تلسکوپ کوچک مجهز به فیبر نوری است از دهانه رحم‌ عبور داده و در قسمت تحتانی رحم قرار می‌دهند. سپس یک مایع شفاف (‌مانند سرم فیزیولوژیک، هیسکون یا گلیسین) یا گاز دی‌اکسید کربن را به کمک وسیله ‌مخصوص به داخل رحم وارد می‌کنند.

این مایع یا گاز، حفره رحم را فراغ کرده‌، خون و ذرات اضافی را دور کرده و این امکان را برای پزشک فراهم می‌آورد تا مستقیماً ساختمان داخلی رحم را مشاهده نماید. به ‌این ‌‍ترتیب، پزشک معالج می‌توانند تشخیص خود را قطعی نماید، نمونه‌های مورد‌نظر خود را بگیرد و روش‌های درمانی موردنیاز بیمار را اعمال کند و انواع گوناگون جراحی‌ها را انجام دهد. بنابراین هیستروسکوپی، هم بعنوان روش تشخیصی و هم درمانی به کار می‌رود.

 

مزایای انجام هیستروسکوپی

یکی از عمده ‌ترین فواید هیستروسکوپی علاوه بر تشخیص دقیق ‌بیماری اینست که می ‌توان در همان زمان به کمک عمل هیستروسکوپی درمانی، آن ضایعه را ترمیم و برطرف نمود.

در مقایسه با عمل جراحی باز این روش دارای مزایای بسیار است. بطور ‌مثال کاهش زمان بهبودی و کاهش درد، صرفه‌جویی در هزینه ، کاهش چسبندگی،  کاهش احتمال عفونت. در گذشته تشخیص و اصلاح بیماری‌های زنان به جراحی‌های بزرگ و بستری شدن احتیاج داشت ولی لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی باعث شده است که پزشکان این اختلالات و ضایعات را بطور سرپایی تشخیص داده و درمان کنند.

 

عوارض هیستروسکوپی

عوارض هیستروسکوپی بسیار نادر بوده و بندرت تهدیدکننده است. یکی از آنها، سوراخ شدن رحم است؛ اما معمولاً سوراخ ایجاد شده به خودی خود ترمیم می‌شود و اغلب احتیاج به جراحی ترمیمی ندارد. عوارض دیگر، مربوط به محلول مصرف شده برای باز کردن رحم است که شامل: واکنش‌های شدید آلرژیک، اختلالات انعقادی، اختلالات تنفسی در اثر تورم ریه و کاهش دمای بدن است. بعد‌ از انجام هیستروسکوپی، ممکن است برای چند روز ترشح واژینال و درد وجود داشته باشد.

گاهی عفونت رحم  در پی هیستروسکوپی ایجاد می گردد که  باعث تب، بوی ترشحات واژن و خونریزی شود که معمولاً با یک دوره کوتاه مصرف آنتی بیوتیک قابل درمان است.

همچنین از هر دویست خانم که یک هیستروسکوپی بدون بیهوشی یا بی حسی موضعی انجام می شود، احساس ضعف ممکن است در یکنفر دیده شود.

بعد از انجام هیستروسکوپی ممکن است برای چند روز ترشح واژینال و درد وجود داشته باشد. مقاربت جنسی برای چند روز و تا زمانیکه خونریزی وجود دارد ممنوع است و فعالیت طبیعی جسمانی در عرض یک تا دو روز پس ‌از آن برقرار می‌ شود. اگر سوند ادراری فولی در رحم گذاشته شده باشد، پس از چند روز برداشته می‌شود. درمان هورمونی چند هفته پس از جراحی ادامه می ‌یابد.

در کل هیستروسکوپی، عوارض تهدید کننده ای ندارد و یا بسیار نادر و کم  است.